Femke Kuitert, leerkracht groep 3 en coördinator coöperatief leren, vertelt wat dit laatste precies inhoudt.
Femke vertel, wat is coöperatief leren?
"De term verraadt eigenlijk al een beetje; het is een onderwijsmethode die structureel, samenwerkend en lerend is. We hebben onszelf zo'n tien jaar geleden de vraag gesteld 'op welke manier willen we dat onze kinderen onderwijs krijgen?'. Het antwoord hierop was dat actief samenwerken de basis moest zijn binnen onze school. In 2012 zijn we gestart en we zijn nog elke dag enthousiast."
Wat bereik je door op deze manier les te geven?
"De betrokkenheid bij leerlingen is heel groot! Het is een heel effectieve manier om doelen te bereiken. We zien dat resultaten verbeteren, dat kinderen leren samenwerken en dat communicatieve vaardigheden worden verbeterd. Er is sprake van een actieve deelname van iedereen. Als mijn juf of meester vroeger klassikaal een vraag stelde, kregen een aantal kinderen die snel hun vinger opstaken een beurt en de rest van de klas had geen actieve rol. Door samenwerkend te leren, móet je wel actief deelnemen; ook het wat teruggetrokken kind of het kind dat altijd vooropstaat. Ze leren rekening te houden met elkaar."
Hoe ziet dit er in de praktijk uit?
"Elke instructieles start met een duidelijke instructie en eindigt met een duidelijke afsluiting. De instructie is kort en doelgericht en past bij de groep die je voor je hebt. Daaromheen kun je coöperatieve werkvormen inzetten, zowel bij aanvang, bij de verwerking als bij de afsluiting van een les. Wanneer ik start met spelling bijvoorbeeld, kan ik het ophalen van kennis inzetten. Na de instructie vraag ik mijn klas dan 'weten jullie nog hoe dit precies zat de vorige keer? Vertel dit dan aan je schoudermaatje of aan je groepje'. Maar ik kan er ook voor kiezen om de werkvorm in te zetten bij de afsluiting van de les door de vraag te stellen 'wat was ons doel en hebben we dit behaald?'. Op deze manier zijn ze er allemaal mee bezig."
Kun je nog een voorbeeld noemen?
"Jazeker! Een ander mooi voorbeeld is de kring op maandagochtend. In plaats van de 'traditionele' kring, werken we met een binnen- en buitenkring. Kinderen staan tegenover een ander kind en mogen tegen hem/haar gedurende een minuut vertellen wat ze in het weekend hebben gedaan. En dan laat ik vervolgens de kring doordraaien, zodat ze tegenover een ander kind komen te staan. Het effect? Iedereen vertelt en iedereen is actief bezig! Je hebt simpelweg geen kans om naar buiten te gaan zitten staren of niet mee te doen."
Tot slot Femke. Wat maakt coöperatief leren volgens jou zo effectief?
"Bij coöperatief leren heeft iedereen verantwoordelijkheid. We hebben het samen over onderwerpen en de lesstof. Hierdoor worden alle kinderen betrokken en actief, ook kinderen met bijvoorbeeld dyslexie of een verlegen kind. Je zet kinderen aan het werk met de werkvormen en dat geeft mij als leerkracht ook de ruimte om te observeren en door te vragen. Op die manier kan ik als leerkracht ook veel meer met de klas bezig zijn. Een win-winsituatie."
